Sigarilyas, o winged beans sa Ingles, ay isang uri ng legume na karaniwang itinatanim sa mga tropikal na lugar. Ito ay may siyentipikong pangalan na Psophocarpus tetragonolobus. Ito ay isang baging na maaaring lumaki ng hanggang 30 cm. Ito ay may mga bulaklak na hugis-pakpak na kulay asul o rosas, at mga bunga na may apat na gilid na may mga pakpak din. Ang mga buto nito ay hugis-obalo at maaaring matuyo at gamitin sa pagluluto. Ito ay kilala sa pagkakaroon ng mataas na protein, bitamina, at mineral.

Ang sigarilyas ay hindi lamang masarap kainin, kundi mayroon ding maraming benepisyo sa kalusugan.

Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang mga sumusunod:

• Ang 20 pangunahing benepisyo ng sigarilyas sa kalusugan
• Mga bitamina at mineral na taglay ng sigarilyas
• Paano gamitin ang sigarilyas bilang isang herbal na gamot
• Ang sigarilyas bilang isang gamit pampaganda
• Mga pag-iingat at paalala sa paggamit ng sigarilyas
• Ang sigarilyas bilang isang sangkap sa mga lutuin
• Mga paraan ng pagpili ng magandang kalidad na sigarilyas

Narito ang 20 pangunahing health benefits ng sigarilyas

1. Nagpapalakas ng resistensya at tumutulong sa pagbaba ng timbang.
   Ang sigarilyas ay mayaman sa bitamina C at bitamina A, na parehong nakakatulong sa pagpapalakas ng immune system. Ito ay nakakapagbigay ng proteksyon laban sa mga impeksyon at sakit. Ang bitamina C ay isang malakas na antioxidant na nakakapagpababa ng panganib ng kanser. Ang sigarilyas ay may mababang calorie, kaya naman nakakatulong ito sa pagkontrol ng timbang. Ang fiber nito ay nakakapagbigay ng pakiramdam ng busog, kaya mas kaunti ang pagkain.
   
   
2. Nagpapabuti ng kalusugan ng mata at nagbibigay ng enerhiya.
   Isa pang benepisyo ng sigarilyas ay ang pagpapabuti ng paningin. Ayon sa mga pag-aaral, ang kakulangan sa thiamine o bitamina B1 ay maaaring magdulot ng pinsala sa mata. Ang thiamine sa sigarilyas ay nakakatulong sa pag-iwas sa mga problemang may kinalaman sa paningin. Ang sigarilyas ay may iba't ibang uri ng asukal, pati na rin ang phosphorus, na nakakatulong sa paggawa at paggamit ng enerhiya sa katawan. Ito ay nakakabawas din ng pagod at pamamanhid.
   
3. Nagpapababa ng pamamaga at sakit sa kasu-kasuan.
   Ang sigarilyas ay mayaman din sa manganese, na isang mineral na nakakapagbawas ng pamamaga at sakit sa kasu-kasuan. Ito ay dahil ang manganese ay nakakaapekto sa produksyon ng prostaglandins, na mga kemikal na nagreregula ng pamamaga.
   
   
4. Nagpapanatili ng malusog na pagbubuntis.
   Ang sigarilyas ay may mataas na folate o bitamina B9, na mahalaga para sa pangkalahatang pag-unlad ng sanggol. Ang folate ay nakakapag-iwas din sa mga birth defects tulad ng neural tube defects.
   
   
5. Nagpapabuti ng digestion at bowel movement.
   Dahil sa mataas na fiber content nito, ang sigarilyas ay nakakatulong din sa pagpapabilis ng metabolism at pagpaparegular ng bowel movement. Ito ay nakaka-iwas din sa constipation o tibi at bloated feeling.
   
   

6. Nagpapabuti ng skin health.
   Ang sigarilyas ay may bitamina E, isang antioksidante na nagbibigay ng proteksyon sa balat mula sa mga free radicals na nagdudulot ng premature aging at skin damage.

7. Nagpapababa ng sakit sa ulo at migraine.
   Ang sigarilyas ay may natural na tryptophan, na isang amino acid na nakakaapekto sa mood at stress levels. Ang tryptophan ay ginagamit din ng katawan para gumawa ng serotonin, na isang neurotransmitter na nagbibigay ng pakiramdam ng kasiyahan at kaginhawaan.

8. Nagpapababa ng panganib ng diabetes.
   Ang sigarilyas ay may mababang glycemic index, na nangangahulugan na hindi ito nagdudulot ng mabilis na pagtaas ng blood sugar levels. Ito ay nakakatulong din sa pagkontrol ng insulin, na isang hormone na nagreregula ng glucose sa dugo.
   
   
9. Nagpapalakas ng buto at ngipin.
   Ang sigarilyas ay mayaman din sa calcium, na isang mineral na mahalaga para sa pagpapatibay ng buto at ngipin. Ito ay nakakatulong din sa paglago at paggaling ng buto.
   
   
10. Nagpapalakas ng immune system.
    Ang sigarilyas ay may mataas na antas ng bitamina C, isang antioksidante na nakakatulong sa paglaban sa mga impeksyon at sakit.
    
    

11. Nagpapababa ng blood pressure.
    Ang sigarilyas ay naglalaman ng potassium, isang mineral na tumutulong sa pagkontrol ng blood pressure sa pamamagitan ng pagpapaluwag ng mga blood vessel.

12. Nagpapababa ng cholesterol.
    Ang sigarilyas ay may lecithin, isang kemikal na nag-aalis ng masamang cholesterol sa dugo at nagpapataas ng mabuting cholesterol.

13. Nagpapabuti ng eye health.
    Ang sigarilyas ay may beta-carotene, isang pigment na ginagawang bitamina A sa katawan. Ang bitamina A ay mahalaga para sa paningin at pag-iwas sa mga mata-related na problema tulad ng cataract at macular degeneration.

14. Nagpapabuti ng hair health.
    Ang sigarilyas ay may iron, isang mineral na kailangan para sa produksyon ng hemoglobin, ang protein na nagdadala ng oxygen sa buong katawan. Ang sapat na oxygen supply ay makakatulong sa paglago at pagkukulay ng buhok.

15. Nagpapabuti ng brain health.
    Ang sigarilyas ay may folate, isang B-vitamin na mahalaga para sa neurological function at mental health. Ang folate ay nakakatulong din sa pag-iwas sa neural tube defects sa mga sanggol.

16. Nagpapabuti ng heart health.
    Ang sigarilyas ay may omega-3 fatty acids, mga healthy fats na nakakatulong sa pagbawas ng inflammation at blood clotting na maaaring magdulot ng heart attack at stroke.

17. Nagpapabuti ng heart health.
    Ang sigarilyas ay may diuretic properties, ibig sabihin ay nakakatulong ito sa pagtanggal ng sobrang tubig at toxins sa katawan sa pamamagitan ng ihi.

18. Nagpapabuti ng liver health.
    Ang sigarilyas ay may silymarin, isang kemikal na nakakatulong sa pagprotekta at pagpapagaling ng liver mula sa mga pinsala dulot ng alak, gamot, o iba pang toxins.

19. Nagpapabuti ng reproductive health.
    Ang sigarilyas ay may phytoestrogens, mga plant-based hormones na nakakaapekto sa estrogen levels sa katawan. Ang phytoestrogens ay maaaring makatulong sa pagbalanse ng hormones at pag-alis ng mga sintomas ng menopause tulad ng hot flashes at mood swings.

20. Nagpapabuti ng mood.
    Ang sigarilyas ay may tryptophan, isang amino acid na ginagawang serotonin sa utak. Ang serotonin ay isang neurotransmitter na nagbibigay ng pakiramdam ng happiness at relaxation.

Ang sigarilyas ay isang masustansya at masarap na gulay na maaaring makatulong sa iba't ibang aspeto ng kalusugan. Ito ay madaling itanim at iluto, at maaaring makain ang halos lahat ng bahagi nito. Subukan ang sigarilyas at makikita mo ang mga benepisyo nito.

Mga Bitamina at Mineral na Taglay ng Sigarilyas

Ang sigarilyas, na kilala rin bilang winged bean, ay isang uri ng gulay na kamukha ng prutas na balimbing. Ito ay maituturing na isang superfood dahil sa dami ng mga bitamina at mineral na taglay nito. Ayon sa United States Department of Agriculture (USDA), ang 100 gramo ng sigarilyas ay naglalaman ng mga sumusunod na nutrients:

• Calories: 49
• Protein: 6.95 g
• Fat: 0.9 g
• Carbohydrate: 7.6 g
• Fiber: 5.6 g
• Calcium: 442 mg
• Iron: 5.36 mg
• Magnesium: 76 mg
• Phosphorus: 159 mg
• Potassium: 539 mg
• Sodium: 4 mg
• Zinc: 1.2 mg
• Vitamin C: 18.3 mg
• Thiamin: 0.24 mg
• Riboflavin: 0.22 mg
• Niacin: 1.28 mg
• Vitamin B6: 0.07 mg
• Folate: 66 mcg
• Vitamin A: 290 IU
• Vitamin E: 0.1 mg

Ang mga bitamina at mineral na ito ay mahalaga para sa iba't ibang mga tungkulin sa katawan, tulad ng:

• Bitamina A: tumutulong sa paningin, balat, at immune system
• Bitamina C: tumutulong sa paggawa ng collagen, paglaban sa impeksyon, at pag-absorb ng iron
• Bitamina K: tumutulong sa pagdudugo at pagbubuo ng buto
• Folate: tumutulong sa paggawa ng DNA at red blood cells
• Iron: tumutulong sa pagdala ng oxygen sa mga selula
• Magnesium: tumutulong sa pagpapanatili ng nerbiyos, kalamnan, at ritmo ng puso
• Potassium: tumutulong sa pagkontrol ng blood pressure at fluid balance

Ang sigarilyas ay isa ring mabuting pinagkukunan ng dietary fiber, na tumutulong sa pagtunaw at pag-iwas sa constipation. Bukod dito, ang sigarilyas ay may mababang calorie content, na maaaring makatulong sa pagkontrol ng timbang.

Ang sigarilyas ay maaaring iluto sa iba't ibang paraan, tulad ng ginataan, adobo, sinigang, o salad. Ang sigarilyas ay maaari ring mapakinabangan bilang isang alternatibo sa soybean dahil sa mataas nitong protina content.

Paano gamitin ang sigarilyas bilang isang herbal na gamot

Ang sigarilyas ay isang uri ng gulay na mayaman sa protina, bitamina, mineral, at antioksidante. Ang sigarilyas ay kilala rin bilang winged bean, goa bean, o asparagus bean sa ibang bansa. Ang sigarilyas ay maaaring gamitin bilang isang herbal na gamot para sa iba't ibang karamdaman, tulad ng impeksyon sa bato, sakit sa tiyan, ubo, sipon, atbp.

Ang sigarilyas ay may mga bahagi na maaaring gamitin bilang herbal na gamot, tulad ng mga sumusunod:

• Dahon
  Ang mga dahon ng sigarilyas ay maaaring ilaga sa tubig at inumin ang sabaw nito para sa mga taong may impeksyon sa bato o ihi. Ang sabaw ng dahon ng sigarilyas ay nakakatulong na linisin ang bato at pantog at maiwasan ang pagkakaroon ng bato sa pantog o kidney stones.
  
  
• Bunga
  Ang mga bunga ng sigarilyas ay maaaring kainin hilaw o lutuin para sa mga taong may sakit sa tiyan o dyspepsia. Ang bunga ng sigarilyas ay nakakatulong na mapabuti ang pagtunaw ng pagkain at maiwasan ang pagkakaroon ng hyperacidity o ulcer.
  
  
• Buto
  Ang mga buto ng sigarilyas ay maaaring durugin at haluan ng langis o mantika at ipahid sa balat para sa mga taong may galis o scabies. Ang buto ng sigarilyas ay nakakatulong na patayin ang mga kuto o mites na sanhi ng galis at makapagbigay ng ginhawa sa pangangati.
  
  
• Ugat
  Ang mga ugat ng sigarilyas ay maaaring durugin at ilaga sa tubig at inumin ang sabaw nito para sa mga taong may ubo o sipon. Ang ugat ng sigarilyas ay nakakatulong na mapalabas ang plema o phlegm at makapagbigay ng lunas sa hirap sa paghinga.

Ang sigarilyas ay isang mabisang herbal na gamot na maaaring makatulong sa pagpapagaling ng iba't ibang karamdaman. Ngunit, dapat tandaan na ang sigarilyas ay hindi dapat gamitin bilang pangunahing gamot o pampalit sa reseta ng doktor. Ang sigarilyas ay dapat gamitin bilang karagdagan o suporta lamang sa paggamot. Dapat din kumunsulta muna sa doktor bago gumamit ng sigarilyas bilang herbal na gamot, lalo na kung mayroong iba pang kalagayan o sakit na kinakaharap.

Ang sigarilyas bilang isang gamit pampaganda

Ang sigarilyas ay isang uri ng gulay na mayaman sa bitamina at mineral. Ngunit alam ba ninyo na ang sigarilyas ay maaari ring gamitin bilang isang gamit pampaganda? Aalamin natin kung paano ang sigarilyas ay makatutulong sa ating balat, buhok, at kagandahan.

Ang sigarilyas ay naglalaman ng mga antioxidant na nakakapagpabawas ng mga free radical sa ating katawan. Ang mga free radical ay mga molekula na nakakasira sa ating mga selula at nagdudulot ng pagtanda, kulubot, at iba pang mga problema sa balat. Ang pagkain ng sigarilyas ay makakatulong na maprotektahan ang ating balat mula sa mga epekto ng stress, polusyon, at araw.

Ang sigarilyas ay mayaman din sa bitamina A, C, E, at K na mahahalaga para sa kalusugan ng ating balat. Ang bitamina A ay nakakatulong na mapanatili ang integridad ng ating balat at mapigilan ang pagkakaroon ng acne. Ang bitamina C ay nakakatulong na mapabuti ang produksyon ng collagen, isang protina na nagbibigay ng elasticity at firmness sa ating balat. Ang bitamina E ay nakakatulong na mapagaling ang mga sugat at peklat sa balat. Ang bitamina K ay nakakatulong na mabawasan ang pamamaga at pasa sa balat.

Ang sigarilyas ay hindi lamang nakabubuti sa balat, kundi pati na rin sa buhok. Ang sigarilyas ay naglalaman ng bitamina B6, B12, folate, iron, zinc, at protein na kailangan para sa malusog na buhok. Ang mga bitamina B ay nakakatulong na mapanatili ang kulay at kinang ng buhok. Ang folate ay nakakatulong na mapabilis ang paglago ng buhok. Ang iron ay nakakatulong na maiwasan ang pagkawala ng buhok. Ang zinc ay nakakatulong na maprotektahan ang anit mula sa balakubak. Ang protein ay nakakatulong na mapalakas ang istraktura ng buhok.

Kung nais ninyong subukan ang sigarilyas bilang isang gamit pampaganda, narito ang ilang mga paraan:

• Gumawa ng face mask mula sa sigarilyas.
  Hiwain ang ilang dahon ng sigarilyas at haluin ito sa honey o yogurt. I-apply ito sa mukha at hayaan itong tumagal ng 15 hanggang 20 minuto. Banlawan ito gamit ang maligamgam na tubig.
  
  
• Gumawa ng hair mask mula sa sigarilyas.
  Hiwain ang ilang dahon ng sigarilyas at haluin ito sa coconut oil o olive oil. I-massage ito sa buhok at anit at hayaan itong tumagal ng 30 hanggang 45 minuto. Banlawan ito gamit ang shampoo at conditioner.
  
  
• Gumawa ng tea mula sa sigarilyas.
  Pakuluan ang ilang dahon ng sigarilyas sa tubig at hayaan itong lumamig. Inumin ito araw-araw o gamitin ito bilang isang toner para sa balat.

Ang sigarilyas ay hindi lamang isang masustansyang gulay, kundi isang natural at epektibong gamit pampaganda.

Mga pag-iingat at paalala sa paggamit ng sigarilyas

Sigarilyas, o winged bean, ay isang uri ng gulay na mayaman sa protina, bitamina, at mineral. Ang sigarilyas ay maaaring kainin ang bunga, dahon, bulaklak, ugat, at buto. Ang sigarilyas ay maaari ring gamitin sa iba't ibang lutuin, tulad ng ginataan, adobo, sinigang, at salad.

Ngunit bago tayo magluto ng sigarilyas, may ilang pag-iingat at paalala na dapat nating tandaan upang maiwasan ang anumang panganib o komplikasyon sa ating kalusugan. Narito ang ilan sa mga ito:

1. Siguraduhin na malinis ang sigarilyas bago ito kainin o lutuin. Hugasan ito ng mabuti sa malinis na tubig at alisin ang anumang dumi o insekto na nakadikit dito.
   
   
2. Alamin ang tamang paghihiwa ng sigarilyas. Ang sigarilyas ay may mga tinik sa gilid ng bunga na maaaring makasugat sa ating kamay o bibig kung hindi natin ito inaalis. Kaya dapat nating hiwain ang sigarilyas sa gitna at tanggalin ang mga tinik gamit ang isang kutsilyo o gunting.
   
   
3. Mag-ingat sa pagkain ng hilaw na sigarilyas. Ang sigarilyas ay may lason na cyanide na maaaring makasama sa ating katawan kung sobra ang ating nakain nito. Kaya dapat nating lutuin muna ang sigarilyas bago ito kainin upang maalis ang lason nito. Kung gusto nating kumain ng hilaw na sigarilyas, dapat ay limitado lang ang dami nito at ihalo ito sa ibang sangkap tulad ng suka, asin, o toyo.
   
   
4. Iwasan ang pagkain ng sigarilyas kung mayroon tayong alerdyi o intoleransiya dito. Ang ilan sa mga sintomas ng alerdyi o intoleransiya sa sigarilyas ay pangangati, pamamaga, hirap sa paghinga, pagsusuka, o pagtatae. Kung makaranas tayo ng alinman sa mga ito matapos kumain ng sigarilyas, dapat tayong magpakonsulta agad sa doktor.
   
   
5. Kumonsulta muna sa doktor bago kumain ng sigarilyas kung tayo ay buntis, nagpapasuso, may sakit sa puso, diabetes, o iba pang kondisyon na nangangailangan ng espesyal na diyeta. Ang sigarilyas ay maaaring makaimpluwensiya sa ilang gamot o hormon na ating iniinom o ginagamit. Kaya dapat nating alamin kung ligtas ba para sa atin ang pagkain ng sigarilyas at kung ano ang tamang dami at paraan nito.

Ang sigarilyas ay isang masustansyang gulay na maaari nating isama sa ating pang-araw-araw na pagkain. Ngunit dapat din nating sundin ang mga pag-iingat at paalala na nabanggit upang masiguro ang ating kaligtasan at kalusugan.

Ang sigarilyas bilang isang sangkap sa mga lutuin

Ang sigarilyas ay madaling itanim at anihin dahil ito ay tumutubo sa mga tropikal na lugar na may sapat na init at ulan. Ang lahat ng bahagi ng sigarilyas ay maaaring kainin, mula sa mga bunga, bulaklak, dahon, ugat, at buto.

Ang sigarilyas ay isang sangkap na madalas gamitin sa mga lutuin ng mga Pilipino, lalo na sa mga rehiyon ng Bicol at Ilocos. Ang sigarilyas ay masarap na iluto sa gata, bagoong, suka, o iba pang mga pampalasa. Ang sigarilyas ay maaari ring gawing salad, ensalada, o lumpia. Ang sigarilyas ay nagbibigay ng lasa, sustansya, at kulay sa mga pagkain.

Ang sigarilyas ay hindi lamang masarap kundi mabuti rin para sa kalusugan. Ang sigarilyas ay nagtataglay ng mataas na antas ng protina na katumbas ng mga karne o itlog. Ang sigarilyas ay nakakatulong din sa pagpapababa ng kolesterol, pagpapalakas ng immune system, pag-iwas sa anemya, at pagpapaganda ng balat. Ang sigarilyas ay may anti-inflammatory at anti-cancer properties na nakakapagpabawas ng pamamaga at tumor.

Ang sigarilyas ay isang halimbawa ng isang gulay na may maraming benepisyo para sa katawan at kalikasan. Ang sigarilyas ay hindi lamang isang sangkap sa mga lutuin kundi isang superfood na dapat nating subukan at tangkilikin. Ano ang mga iba pang lutuin na may sigarilyas?

Narito ang ilan sa mga halimbawa:

• Sigarilyas at Baboy sa Gata: Isang masarap na ulam na binubuo ng sigarilyas, baboy, gata, bawang, sibuyas, luya, siling haba, asin, at paminta. Ito ay niluluto sa isang kawali hanggang lumapot ang gata at maluto ang baboy at sigarilyas.
  
  
• Sigarilyas Salad: Isang simpleng salad na ginagawa sa paglaga ng sigarilyas at paghalo nito sa mayonesa, asukal, asin, paminta, at kaunting suka. Ito ay masarap na ipares sa inihaw na isda o karne.
  
  
• Sigarilyas Lumpia: Isang lutong pinoy na ginagawa sa paghiwa ng sigarilyas at pagbalot nito sa lumpia wrapper kasama ang giniling na baboy o manok, bawang, sibuyas, carrots, kinchay, toyo, asukal, asin, at paminta. Ito ay prinito hanggang magkulay ginto ang wrapper at maluto ang palaman.
  
  
• Sigarilyas Sinigang: Isang maasim na sabaw na binubuo ng sigarilyas, baboy o hipon, kamatis, sibuyas, labanos, kangkong, okra, sitaw, sampalok o sinigang mix, asin, at paminta. Ito ay niluluto sa isang kaldero hanggang malambot ang karne o hipon at gulay.
  
  
• Sigarilyas Adobo: Isang lutong pinoy na ginagawa sa pagsaute ng sigarilyas kasama ang bawang, sibuyas, toyo, suka, laurel, paminta, asukal (opsyonal), at tubig. Ito ay niluluto hanggang lumapot ang sabaw at maluto ang sigarilyas.

Mga paraan ng pagpili ng magandang kalidad na sigarilyas

Paano nga ba natin mapipili ang magandang kalidad na sigarilyas? Narito ang ilang mga paraan na maaari nating sundin:

1. Pumili ng mga sigarilyas na malusog at sariwa ang hitsura. Iwasan ang mga sigarilyas na may mga sira, pasa, kulubot o kulay na hindi pantay.
   
   
2. Pumili ng mga sigarilyas na may mahabang bunga at maraming pakpak. Ang haba ng bunga ay nagpapahiwatig ng dami ng buto sa loob, habang ang dami ng pakpak ay nagpapahiwatig ng kagandahan at kasariwaan ng gulay.
   
   
3. Pumili ng mga sigarilyas na may makintab at malambot na balat. Iwasan ang mga sigarilyas na may matigas o malutong na balat, dahil ito ay senyales na matagal na silang nasa palengke o hindi sariwa.
   
   
4. Pumili ng mga sigarilyas na may mabango at maasim na amoy. Iwasan ang mga sigarilyas na may mabaho o mapanghi na amoy, dahil ito ay senyales na bulok na sila o may impeksyon.
   
   
5. Pumili ng mga sigarilyas na may tamang timbang at laki. Iwasan ang mga sigarilyas na masyadong maliit o masyadong malaki, dahil ito ay senyales na hindi sila lumaki nang maayos o may problema sa pag-aani.

Kung susundin natin ang mga paraang ito, mas makakatiyak tayo na makakakuha tayo ng magandang kalidad na sigarilyas na masustansya at masarap. Ang sigarilyas ay isang mahalagang pagkain para sa ating kalusugan at kabuhayan, kaya dapat nating alagaan at pahalagahan ito.

Konklusyon

Sa huli, ang sigarilyas ay isang uri ng gulay na mayaman sa mga bitamina at mineral na kailangan ng ating katawan. Ang sigarilyas ay nakakatulong sa pagpapalakas ng ating immune system, pagpapababa ng blood pressure, pagpapabuti ng digestion, at pag-iwas sa mga impeksyon. Ang sigarilyas ay madaling itanim at alagaan sa ating mga bakuran o sa mga community garden. Ang sigarilyas ay maaari ring iluto sa iba't ibang paraan, tulad ng adobo, ginataan, sinigang, o salad. Ang sigarilyas ay isang masustansya at masarap na gulay na dapat nating isama sa ating araw-araw na pagkain.