Ang atis ay isang prutas na matamis, malinamnam, at masustansya. Kilala rin ito sa ibang bansa bilang sugar apple, sweetsop, o custard apple. Ang atis ay nagmula sa Central America at dinala sa Pilipinas ng mga Kastila noong panahon ng kolonyalismo. Ngayon, makikita na ang atis sa halos lahat ng bahagi ng bansa.
Ang atis ay isa sa mga pinakalumang prutas na natuklasan ng mga tao. Ayon sa ilang mga pag-aaral, ang atis ay nagmula sa rehiyon ng Andes sa Timog Amerika. Mula doon, kumalat ang atis sa iba pang mga lugar tulad ng Mexico, Caribbean, Central America, Africa, Asia, at Oceania. Ang atis ay isa sa mga prutas na madaling tumubo sa mga tropikal at subtropikal na klima.
Ang atis ay hindi lamang masarap kainin, mayroon din itong maraming benepisyo sa kalusugan. Ang atis ay mayaman sa iba't ibang bitamina at mineral na kailangan ng katawan para sa tamang pag-andar at paglaban sa mga sakit.
Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang mga sumusunod:
- Ang 17 pangunahing benepisyo ng atis sa kalusugan.
- Ang mga katotohanan sa nutrisyon ng atis.
- Ang dahon ng atis bilang herbal na gamot
- Ang balat ng atis bilang herbal na gamot
- Ang ugat ng atis bilang herbal na gamot
- Ang katas ng atis bilang herbal na gamot
- Ang atis bilang isang sangkap sa mga lutuin.
- Ang tamang paraan ng pagpili ng magandang kalidad na atis na ating bibilhin.
Narito ang 17 mga benepisyo ng atis sa kalusugan
1. Nagpapabuti ng immune system. Ang atis ay naglalaman ng mataas na antas ng bitamina C, na isang antioxidant na nakakatulong sa paglaban sa mga impeksyon at sakit. Ang bitamina C ay tumutulong din sa paggawa ng collagen, na mahalaga para sa balat, buhok, at kuko.
2. Nagpapalakas ng buto at ngipin. Ang atis ay mayaman din sa kalsiyum, na kailangan para sa pagpapatibay ng buto at ngipin. Ang kalsiyum ay nakakatulong din sa pagpigil sa osteoporosis, na isang kondisyon kung saan ang buto ay naging mahina at madaling mabali.
3. Nagpapababa ng blood pressure. Ang atis ay mayaman sa potassium, na isang mineral na nakakatulong sa pagkontrol ng blood pressure. Ang potassium ay nagreregulate din ng fluid balance sa katawan, na nakakaapekto sa kidney function at heart health.
4. Nagpapabuti ng digestion. Ang atis ay mayaman sa fiber, na isang sangkap na nakakatulong sa pagpapaluwag ng dumi at pag-iwas sa constipation. Ang fiber ay nakakatulong din sa pagbabawas ng cholesterol levels sa dugo, na nakakaapekto sa cardiovascular health.
5. Nagpapababa ng blood sugar. Ang atis ay may mababang glycemic index, na nangangahulugan na hindi ito nagdudulot ng mabilis na pagtaas ng blood sugar levels pagkatapos kainin. Ang atis ay maaaring makatulong sa mga taong may diabetes o prediabetes na mapanatili ang kanilang blood sugar levels sa normal range.
6. Nagpapaganda ng mood. Ang atis ay mayaman sa magnesium, na isang mineral na nakakaapekto sa brain function at mood. Ang magnesium ay tumutulong sa pag-produce ng serotonin, na isang neurotransmitter na nagbibigay ng pakiramdam ng kasiyahan at kaginhawaan.
7. Nagpapabuti ng vision. Ang atis ay mayaman sa bitamina A, na isang nutrient na mahalaga para sa mata. Ang bitamina A ay tumutulong sa pagprotekta ng cornea, ang transparent layer sa harap ng mata, mula sa mga pinsala dulot ng UV rays o iba pang mga salik. Ang bitamina A ay nakakatulong din sa pag-iwas sa dry eyes, night blindness, at cataracts.
8. Nagpapabuti ng skin health. Ang atis ay mayaman din sa bitamina E, na isang antioxidant na nakakatulong sa pagprotekta ng balat mula sa mga free radicals o mga molekulang nakakasira sa mga cell. Ang bitamina E ay tumutulong din sa pagpapanatili ng moisture at elasticity ng balat, na nakakabawas ng wrinkles at dryness.
9. Nagpapabuti ng hair health. Ang atis ay mayaman din sa bitamina B6, na isang nutrient na mahalaga para sa buhok. Ang bitamina B6 ay tumutulong sa pag-produce ng hemoglobin, ang sangkap na nagdadala ng oxygen sa mga cell, kabilang ang hair follicles. Ang sapat na oxygen supply ay makakatulong sa pagpapanatili ng malusog at malakas na buhok.
10. Nagpapabuti ng brain health. Ang atis ay mayaman din sa folate, o bitamina B9, na isang nutrient na mahalaga para sa utak. Ang folate ay tumutulong sa pag-produce ng DNA at RNA, ang genetic material ng mga cell. Ang folate ay nakakatulong din sa pag-iwas sa neural tube defects, o mga problema sa development ng spinal cord at brain ng fetus.
11. Nakababawas ng pananakit ng rayuma. Ang atis ay may taglay na anti-inflammatory properties na nakakatulong na maibsan ang pananakit at pamamaga ng mga kasu-kasuan at kalamnan na dulot ng rayuma. Ang atis ay mayaman din sa magnesium, isang mineral na nakakarelaks ng mga kalamnan at nervous system.
12. Inaayos ang sugar sa katawan. Ang atis ay may natural sugar na fructose, na hindi nagdudulot ng mabilis na pagtaas ng blood sugar levels tulad ng ibang matatamis na pagkain. Ang fructose ay may low glycemic index, ibig sabihin ay hindi ito nakakaapekto sa insulin production ng katawan. Ang atis ay mayaman din sa fiber, na nakakatulong na mapabagal ang pag-absorb ng sugar sa dugo.
13. Ginagamot ang ringworm. Ang dahon ng atis ay maaaring gamitin bilang herbal medicine para sa ringworm, isang uri ng fungal infection na nagdudulot ng makating pantal sa balat. Ang dahon ng atis ay may taglay na insecticidal properties na nakakapatay ng fungi na sanhi ng ringworm.
14. Gamot sa pagtatae. Ang bunga o fruit ng atis ay maaaring gamitin bilang gamot sa pagtatae dahil sa taglay nitong tannins, isang uri ng phytochemical na nakakatulong na mapahina ang aktibidad ng gastrointestinal tract. Ang tannins ay nakakatulong din na mapababa ang inflammation sa tiyan at bituka.
15. Nakapagpapahupa ng mga kagat ng insekto. Ang katas o juice ng atis ay maaaring gamitin bilang pampaligo sa mga kagat ng insekto para mapahupa ang pamamaga at pangangati nito. Ang katas ng atis ay may soothing effect na nakakatulong na mapakalma ang balat.
16. Ginagamot ang disenteriya. Ang ugat o root ng puno ng atis ay maaaring gamitin bilang gamot sa disenteriya, isang uri ng malubhang pagtatae na may kasamang dugo at plema. Ang ugat ng puno ng atis ay may taglay na antimicrobial properties na nakakatulong na mapuksa ang mga mikrobyo na sanhi ng disenteriya.
17. Nakatatanggal ng kuto sa ulo. Ang buto o seeds ng atis ay maaaring gamitin bilang gamot sa kuto sa ulo, isang uri ng parasitiko na nakatira sa buhok. Ang buto ng atis ay may taglay na vermicidal properties na nakakatulong na mapatay ang mga kuto at kanilang mga itlog.
Nutritional Facts
Ang sugar apple ay mayaman sa bitamina C, potassium, magnesium, at fiber. Ayon sa United States Department of Agriculture (USDA), ang isang piraso ng sugar apple na may timbang na 250 gramo ay naglalaman ng mga sumusunod na nutrients:
- Calories: 235
- Carbohydrates: 59.5 g
- Protein: 4.9 g
- Fat: 0.7 g
- Fiber: 11.5 g
- Sugar: 38 g
- Vitamin C: 90.2 mg
- Potassium: 541 mg
- Magnesium: 63 mg
- Calcium: 60 mg
- Iron: 1.1 mg
Ang sugar apple ay maaaring makatulong sa pagpapabuti ng immune system, pagpapalakas ng buto at kalamnan, pagpapababa ng blood pressure, at pagpapaginhawa ng pagdumi. Gayunpaman, dapat itong kainin nang saktong dami lamang dahil maaari rin itong magdulot ng mataas na blood sugar at calories kung sobra ang pagkain.
Ang dahon ng atis bilang herbal na gamot
Ang dahon ng atis ay isa sa mga halamang-gamot na maaaring makatulong sa iba't ibang karamdaman. Ang atis ay isang prutas na may matamis na lasa at mabangong amoy. Ang dahon nito ay may kulay berde at hugis puso. Ang dahon ng atis ay mayaman sa mga bitamina at mineral na kailangan ng katawan. Ang ilan sa mga benepisyo ng dahon ng atis ay ang mga sumusunod:
- Pampalakas ng resistensya. Ang dahon ng atis ay naglalaman ng vitamin C, na isang antioxidant na nakakatulong sa paglaban sa mga impeksyon at sakit. Ang vitamin C ay nakakatulong din sa paggawa ng collagen, na isang protina na mahalaga sa balat, buhok, kuko, at kasu-kasuan.
- Pampatanggal ng lagnat. Ang dahon ng atis ay may anti-inflammatory na katangian, na nakakatulong sa pagbawas ng pamamaga at pamumula. Ang dahon ng atis ay maaaring pakuluan sa tubig at inumin ang sabaw nito upang makatulong sa pagpapababa ng lagnat.
- Pampagaling ng sugat. Ang dahon ng atis ay may antiseptic na katangian, na nakakatulong sa pagpatay ng mga mikrobyo na maaaring magdulot ng impeksyon sa sugat. Ang dahon ng atis ay maaaring durugin at ipahid sa sugat upang mapabilis ang paggaling nito.
- Pampalinaw ng mata. Ang dahon ng atis ay may vitamin A, na isang bitamina na mahalaga sa paningin. Ang vitamin A ay nakakatulong sa pagpapanatili ng kalusugan ng mata at pag-iwas sa mga sakit nito tulad ng cataract at glaucoma. Ang dahon ng atis ay maaaring ilaga sa tubig at gamitin ang tubig nito bilang pampahid sa mata upang makatulong sa paglinaw nito.
- Pamparegla. Ang dahon ng atis ay may phytoestrogen, na isang kemikal na katulad ng estrogen, na isang hormone na nakakaapekto sa siklo ng regla. Ang phytoestrogen ay nakakatulong sa pagbalanse ng mga hormone sa katawan at pagpaparegular ng regla. Ang dahon ng atis ay maaaring inumin bilang tsaa upang makatulong sa mga babaeng may problema sa regla.
Ang dahon ng atis ay isang herbal na gamot na maaaring makatulong sa iba't ibang karamdaman. Ngunit bago gamitin ang dahon ng atis, dapat kumunsulta muna sa doktor upang malaman ang tamang dosis at paraan ng paggamit nito. Dapat ding iwasan ang sobrang paggamit ng dahon ng atis upang maiwasan ang mga posibleng epekto nito tulad ng pagsusuka, sakit ng tiyan, o allergy.
Ang balat ng atis bilang herbal na gamot
Ang balat ng atis, o sugar apple sa Ingles, ay isa sa mga prutas na mayaman sa bitamina C at antioksidante. Ngunit hindi lamang ang laman nito ang may benepisyo sa kalusugan. Ayon sa ilang mga pag-aaral, ang balat ng atis ay maaari ring gamitin bilang herbal na gamot sa iba't ibang mga sakit.
Ang balat ng atis ay nagtataglay ng mga kemikal na tinatawag na annonaceous acetogenins, na may kakayahang labanan ang ilang mga uri ng kanser. Ang mga acetogenins ay nakakapigil sa paglaki at pagdami ng mga kanser cells sa katawan. Bukod dito, ang balat ng atis ay may anti-inflamatoryo, anti-microbial, at anti-parasitic properties na makakatulong sa pagpapagaling ng mga impeksyon, sugat, at pamamaga.
Ang balat ng atis ay madaling ihanda bilang herbal na gamot. Maaari itong pakuluan sa tubig at inumin ang sabaw nito. Maaari rin itong durugin at ipahid sa apektadong bahagi ng katawan. Ang balat ng atis ay mabisa sa paggamot ng mga sumusunod na kondisyon:
- Ubo at sipon: Ang balat ng atis ay nakakatanggal ng plema at nakakapagpaliwanag ng hininga. Ito ay nakakatulong din sa pag-ibsan ng lagnat at sakit ng lalamunan.
- Diarrhea: Ang balat ng atis ay may tannins na nakakapagpahinto ng pagtatae. Ito ay nakakapagpatibay din ng digestive system at nakakapagpalakas ng immune system.
- Sakit ng tiyan: Ang balat ng atis ay may antispasmodic effect na nakakarelaks ng mga kalamnan sa tiyan. Ito ay nakakapag-alis din ng gas at bloating.
- Sakit ng ulo: Ang balat ng atis ay may analgesic effect na nakakapagpawala ng sakit. Ito ay nakakaalis din ng stress at tension na maaaring sanhi ng sakit ng ulo.
- Sugat at galis: Ang balat ng atis ay may antibacterial at antifungal effect na nakakapaglinis at nakakapagpagaling ng mga sugat at galis. Ito ay nakakaalis din ng pangangati at pamumula.
Ang balat ng atis ay isang natural na gamot na maaaring makatulong sa pagpapanatili ng kalusugan. Ngunit bago gamitin ito, kailangan munang kumunsulta sa doktor upang malaman ang tamang dosis at paraan ng paggamit nito. Hindi rin dapat gamitin ang balat ng atis kung may allergy o hypersensitivity dito. Ang balat ng atis ay hindi dapat ipalit sa mga reseta o gamot na ibinigay ng doktor.
Ang ugat ng atis bilang herbal na gamot
Ang ugat ng atis ay isa ring herbal na gamot na maaaring gamitin sa iba't ibang karamdaman.
Ang ugat ng atis ay mayaman sa alkaloid na custine, isang sangkap na may antibacterial, antifungal, at antiparasitic na katangian. Ang custine ay nakakatulong din sa pagpapalakas ng immune system at pagpapababa ng blood sugar level. Ang ugat ng atis ay maaari ring magbigay ng lunas sa mga sumusunod na sakit:
- Ubo at sipon. Ang ugat ng atis ay may expectorant na epekto na nakakatulong sa pagtanggal ng plema sa baga. Maaari itong pakuluan sa tubig at inumin ang sabaw o kaya naman ay dikdikin at ilagay sa ilalim ng ilong para makahinga nang maayos.
- Sakit ng tiyan. Ang ugat ng atis ay may antispasmodic na epekto na nakakarelaks sa mga kalamnan ng tiyan at bituka. Maaari itong pakuluan sa tubig at inumin ang sabaw o kaya naman ay dikdikin at ilagay sa pusod para maibsan ang sakit.
- Sugat at impeksyon. Ang ugat ng atis ay may wound-healing at anti-inflammatory na epekto na nakakatulong sa paghilom ng mga sugat at pagbawas ng pamamaga. Maaari itong dikdikin at ipahid sa apektadong bahagi o kaya naman ay pakuluan sa tubig at gamitin ang sabaw bilang hugas.
Ang paraan ng paggamit ng ugat ng atis ay simple lang. Kailangan lang hugasan ang ugat at hiwain ito ng manipis. Pagkatapos ay ilaga ito sa tubig hanggang sa lumabas ang kulay nito. Ang pinaglagaan ay maaaring inumin bilang tsaa o ipahid sa apektadong bahagi ng katawan. Ang dosis ay depende sa edad at kondisyon ng pasyente.
Ang ugat ng atis ay isang natural na gamot na maaaring makatulong sa iba't ibang karamdaman. Ngunit bago gamitin ito, mahalagang kumunsulta muna sa doktor upang malaman ang tamang dosis at paraan ng paggamit. Hindi rin dapat gamitin ang ugat ng atis bilang pangunahing gamot kundi bilang karagdagan lamang sa mga reseta ng doktor. Ang ugat ng atis ay hindi dapat gamitin ng mga buntis, nagpapasuso, o may allergy sa anumang bahagi nito.
Ang katas ng atis bilang herbal na gamot
Ang katas ng atis ay may mga katangian na maaaring gamitin bilang herbal na gamot sa iba't ibang karamdaman.
Ang katas ng atis ay mayaman sa vitamin C, na isang antioxidant na nakakapagpalakas ng resistensya at nakakapaglaban sa impeksyon. Ang vitamin C ay maaari ring makatulong sa paggaling ng mga sugat at pagpapababa ng pamamaga. Ang katas ng atis ay mayroon ding vitamin B1, B2, B3, B5, B6, at B9, na mahalaga sa pagpapanatili ng normal na metabolismo at paggana ng nervous system.
Ang katas ng atis ay may anti-inflammatory, antiseptic, antispasmodic, at analgesic na mga epekto. Ito ay maaaring gamitin sa paggamot ng mga sumusunod na karamdaman:
- Ubo at sipon: Ang katas ng atis ay maaaring inumin o ipahid sa dibdib upang makalunas sa ubo at sipon. Ito ay nakakatulong sa paglunas ng plema at paghina ng lagnat.
- Sakit ng tiyan: Ang katas ng atis ay maaaring inumin o ipahid sa tiyan upang makalunas sa sakit ng tiyan. Ito ay nakakatulong sa pagtunaw ng pagkain at pagpapaluwag ng mga kalamnan sa tiyan.
- Sakit ng ulo: Ang katas ng atis ay maaaring inumin o ipahid sa noo upang makalunas sa sakit ng ulo. Ito ay nakakatulong sa pagpapaluwag ng mga ugat sa ulo at pagpapababa ng presyon ng dugo.
- Sakit ng lalamunan: Ang katas ng atis ay maaaring inumin o ipahid sa lalamunan upang makalunas sa sakit ng lalamunan. Ito ay nakakatulong sa pagpapagaan ng pamamaga at pag-alis ng mga mikrobyo.
- Sakit ng balat: Ang katas ng atis ay maaaring ipahid sa balat upang makalunas sa sakit ng balat. Ito ay nakakatulong sa paggaling ng mga sugat, pasa, galis, kagat, o impeksyon.
Ang katas ng atis ay isang natural at mura na herbal na gamot na maaaring makatulong sa iba't ibang karamdaman. Ngunit bago gamitin ang katas ng atis bilang gamot, dapat magkonsulta muna sa doktor upang malaman ang tamang dosis at paraan ng paggamit. Dapat ding iwasan ang sobrang paggamit o pag-inom ng katas ng atis dahil maaari itong magdulot ng mga side effect tulad ng pagsusuka, diarrhea, o allergic reaction.
Ang katas ng atis ay isang halimbawa lamang ng mga herbal na gamot na maaari nating matagpuan sa paligid natin. Marami pang iba pang mga halaman o prutas na may mga katangian na maaaring makabuti sa ating kalusugan. Ang mahalaga ay alamin natin ang mga ito at gamitin natin nang wasto at responsable.
Ang Atis Bilang Isang Sangkap Sa Mga Lutuin
Ang atis ay may matamis at malambot na laman na may maraming buto sa loob. Ang atis ay maaaring kainin ng hilaw o gamitin sa iba't ibang mga lutuin tulad ng salad, smoothie, ice cream, pie, at jam.
Ang atis ay isang sangkap na maaaring magbigay ng lasa at sustansya sa mga lutuin. Ang ilan sa mga halimbawa ng mga lutuin na may atis ay ang sumusunod:
- Atis salad: Ito ay isang simpleng salad na binubuo ng hiwahiwalay na laman ng atis, lettuce, cucumber, tomato, cheese, at dressing. Ito ay isang magaan at masustansyang pagkain na maaaring ihanda bilang pambaon o merienda.
- Atis smoothie: Ito ay isang malamig at masarap na inumin na binubuo ng pureed na laman ng atis, gatas, asukal, at yelo. Ito ay isang mabuting source ng calcium at hydration na maaaring inumin bilang almusal o panghimagas.
- Atis ice cream: Ito ay isang creamy at matamis na dessert na binubuo ng whipped cream, condensed milk, vanilla extract, at chopped na laman ng atis. Ito ay isang napakasarap na paraan upang ma-enjoy ang lasa ng atis habang nagpapalamig.
- Atis pie: Ito ay isang baked na dessert na binubuo ng pie crust, custard filling, at sliced na laman ng atis. Ito ay isang makapigil-hiningang kombinasyon ng malutong, malambot, at matamis na lasa na maaaring ihain sa espesyal na okasyon.
- Atis jam: Ito ay isang palamang gawa sa mashed na laman ng atis, asukal, lemon juice, at pectin. Ito ay isang masarap na partner ng tinapay, cracker, o cheese na maaaring i-store sa refrigerator o freezer.
Ang mga ito ay ilan lamang sa mga posibleng paraan upang magamit ang atis bilang isang sangkap sa mga lutuin. Ang mahalaga ay maging malikhain at eksperimento sa iba't ibang mga recipe na magugustuhan mo at ng iyong pamilya.
Ang Tamang Paraan Ng Pagpili Ng Magandang Kalidad Na Atis
Hindi lahat ng atis ay magkakapareho ang kalidad. Kung gusto mong bumili ng magandang kalidad na atis, dapat mong sundin ang ilang mga tip.
1. Piliin ang atis na may kulay na dilaw o berde. Ang kulay na ito ay nagpapahiwatig na ang atis ay sariwa at hindi pa bulok. Iwasan ang mga atis na may kulay na itim o kayumanggi, dahil ito ay senyales na ang atis ay luma o may sira.
2. Amuyin ang atis. Ang magandang kalidad na atis ay may bango na matamis at kaaya-aya. Kung ang atis ay walang amoy o may amoy na maasim o mapanghi, ibig sabihin ay hindi ito sariwa o may problema sa pagkain.
3. Hawakan ang atis. Ang magandang kalidad na atis ay may balat na malambot pero hindi madaling masira. Kung ang atis ay masyadong matigas o masyadong malambot, ibig sabihin ay hindi ito hinog o sobrang hinog.
4. Timbangin ang atis. Ang magandang kalidad na atis ay may bigat na katamtaman. Kung ang atis ay masyadong magaan o masyadong mabigat, ibig sabihin ay hindi ito malaman o maraming buto.
5. Tingnan ang presyo ng atis. Ang magandang kalidad na atis ay may presyo na makatarungan. Kung ang atis ay masyadong mura o masyadong mahal, ibig sabihin ay hindi ito sulit o may daya.
Sa pamamagitan ng mga tip na ito, makakapili ka ng magandang kalidad na atis na masarap kainin at makakatulong sa iyong kalusugan.
Konklusyon
Sa huli, ang atis ay isang masarap at masustansyang prutas na nagmula sa Central America at dinala sa Pilipinas noong panahon ng mga Kastila. Ito ay mayaman sa bitamina C, bitamina A, kalsiyum, fosforo, at iba pang mga mineral na kailangan ng ating katawan. Ang atis ay maaaring makatulong sa pag-iwas sa anemya, asma, alta presyon, sakit sa puso, at iba pang mga karamdaman. Ang mga dahon, balat, ugat, at katas ng atis ay mayroon ding mga katangian na pampagaling sa iba't ibang mga sakit. Ang atis ay hindi lamang isang panghimagas kundi isang gamot na prutas na dapat nating tangkilikin.
Ang atis ay isang prutas na hindi lamang masarap, kundi mabuti rin para sa kalusugan. Subukan mong kumain ng atis o gumamit ng iba't ibang bahagi nito bilang herbal medicine para sa iba't ibang karamdaman. Ngunit tandaan, bago gumamit ng anumang herbal medicine, kumunsulta muna sa iyong doktor para malaman ang tamang dosis at paraan ng paggamit nito. Ang mga benepisyong ito ay ilan lamang sa mga dahilan kung bakit dapat mong isama ang atis sa iyong diyeta.