Ang pagkain ay mahalaga sa ating kalusugan at kasiyahan. Ngunit kung hindi tayo maingat sa ating kinakain, maaari tayong magkasakit dahil sa mga kontaminadong pagkain. Ang food poisoning ay isang uri ng sakit na dulot ng pagkain ng mga pagkaing may nakakahawang organismo tulad ng mga parasito, virus at bakterya. Ang mga sintomas nito ay maaaring magsimula sa loob ng ilang oras o araw matapos kumain ng kontaminadong pagkain at maaaring magtagal ng ilang araw o linggo.

Ang mga sintomas ay maaaring mag-iba-iba depende sa uri ng kontaminasyon, ngunit ang mga karaniwan ay ang sumusunod:

- Pagduduwal

- Pagsusuka

- Sakit ng tiyan at pulikat

- Lagnat

- Matubig o madugong pagtatae

Ang food poisoning ay maaaring maging sanhi ng dehydration, malnutrition at iba pang mga komplikasyon kung hindi ito maagapan at magamot. Kaya naman, mahalaga na malaman natin kung paano makaiwas sa food poisoning at kung ano ang dapat gawin kung sakaling tayo ay magkaroon nito.

Narito ang ilang mga tip kung paano makaiwas sa food poisoning:

1. Siguraduhing tama ang pagkakaluto ng pagkain.** Huwag kakain ng hilaw na karne, itlog o manok. Ang mga ito ay maaaring mayroong mga mikrobyo na maaaring makasama sa ating kalusugan. Lutuin ang mga ito hanggang sa maging well-done o walang kulay rosas ang laman. Sundin ang tamang temperatura at oras ng pagluluto para sa bawat uri ng pagkain .

2. Huwag kakain ng panis na pagkain o mga pagkaing nababad sa initan.** Ang mga ito ay maaaring mayroong mga mikrobyo na dumami dahil sa hindi tamang pag-iimbak o paghahanda. Tandaan ang expiration date o best before date ng mga pagkain at huwag silang gamitin kapag lumampas na dito. I-refrigerate o i-freeze ang mga natitirang pagkain agad-agad at huwag silang iwan sa labas ng refrigerator nang mahigit sa dalawang oras .

3. Panatilihing malinis ang paligid kapag nagluluto o naghahanda ng pagkain.** Linisin ang iyong mga kamay, kagamitan, hugasan at iba pang mga bagay na gagamitin mo sa pagluluto o paghahanda ng pagkain bago at pagkatapos gamitin. Gamitin ang magkakaibang kutsilyo, chopping board at iba pang mga kagamitan para sa karne at gulay upang maiwasan ang cross-contamination . Huwag din haluan ang lutong pagkain at hilaw na sangkap .

4. Uminom ng malinis na tubig at iwasan ang mga hindi siguradong inumin.** Ang tubig ay maaaring makontamina rin ng mga mikrobyo kung hindi ito malinis o ligtas. Uminom lamang ng tubig na nakapaloob sa bote, lata o iba pang selyadong sisidlan. Kung hindi ka sigurado sa kalidad ng tubig, pakuluan ito muna bago uminom o gumamit ng water purifier . Iwasan din ang mga inuming gawa sa gatas, juice o iba pang sangkap na hindi mo alam kung paano ginawa o kung gaano katagal naka-imbak .

5. Bumili lamang ng mga sariwa at malinis na pagkain mula sa mga mapagkakatiwalaang tindahan o palengke. Iwasan ang mga pagkain na may amoy, kulay, o lasa na hindi normal. Tandaan ang petsa ng pag-expire o best before date ng mga nabiling produkto.

6. Maghugas ng kamay bago at pagkatapos humawak ng mga pagkain. Gumamit din ng malinis na kagamitan at hugasan ang mga ito nang mabuti bago at pagkatapos gamitin. Iwasan ang cross-contamination o ang paglipat ng mikrobyo mula sa isang pagkain patungo sa isa pang pagkain. Halimbawa, huwag gamitin ang parehong kutsilyo o chopping board para sa hilaw na karne at gulay.

7. Lutuin nang husto ang mga pagkain lalo na ang mga karne, itlog, at seafood. Siguraduhin na ang temperatura ng lutuan ay sapat upang patayin ang anumang mikrobyo na maaaring nasa loob ng mga pagkain. Sundin ang mga rekomendadong oras at temperatura sa mga recipe o label ng produkto.

8. Kainin agad ang mga lutong pagkain habang mainit pa. Kung hindi naman kakainin agad, ilagay ito sa refrigerator o freezer sa loob ng dalawang oras. Huwag iwan ang mga pagkain sa labas ng refrigerator nang matagal dahil maaari itong mapanis o lumaki ang mikrobyo.

9. Initin nang husto ang mga tirang pagkain bago kainin muli. Siguraduhin na umabot ito sa temperatura na 74°C o mas mataas upang patayin ang anumang mikrobyo na maaaring nabuhay muli. Huwag initin muli ang mga tirang pagkain nang higit sa isang beses.

10. Mag-ingat sa pagkain ng mga street food o mga pagkain na ibinebenta sa kalye. Siguraduhin na malinis ang lugar kung saan niluluto at kinakain ang mga ito. Obserbahan kung paano hinahanda at niluluto ang mga pagkain. Iwasan ang mga pagkain na hindi lutong maigi o hindi mainit-init pa.

Kung sakaling ikaw ay magkaroon ng food poisoning, narito naman ang ilang mga hakbang na dapat mong gawin:

1. Magpahinga at uminom ng maraming tubig o oral rehydration solution (ORS).** Ang pagsusuka at pagtatae ay nakakapagpawala ng likido at asin sa iyong katawan na kailangan mong palitan upang maiwasan ang dehydration. Uminom ka ng kaunting tubig o ORS (mga inuming may electrolytes) tuwing makaramdam ka ng uhaw o tuwing masuka o tumae ka. Umiwas sa caffeine, alak o mabula na inumin dahil lalo lang nilang papalalain ang iyong dehydration.

2. Kumain ng bland, light at madaling matunaw na pagkain kapag nakaramdam ka na ng gutom.** Subukan ang saging, toast, crackers, lugaw o sabaw. Iwasan ang mga mamantika, maasim, maanghang o matatamis na pagkain dahil lalo lang nilang iirita ang iyong tiyan. Huwag din pilitin ang iyong sarili na kumain kung wala kang gana.

3. Magpahinga ng sapat. Ang food poisoning ay maaaring makapagpahina sa iyong katawan at immune system. Kaya kailangan mong magpahinga ng sapat upang makabawi at makaiwas sa mga komplikasyon. Huwag kang mag-exercise o gumawa ng mga strenuous activities habang ikaw ay may food poisoning.

4. Magpakonsulta sa doktor kung kinakailangan. Kung ang iyong sintomas ay hindi gumaganda sa loob ng 48 oras o kung ikaw ay nakakaranas ng mga severe symptoms tulad ng matinding abdominal pain, dugo sa suka o dumi, lagnat na higit sa 38.5°C o dehydration signs tulad ng tuyot na bibig, walang ihi o malabo ang mata, dapat kang magpakonsulta sa doktor agad. Maaari kang bigyan ng antibiotics o iba pang gamot na makakatulong sa iyong paggaling.

Kailangan mong magpakonsulta agad-agad kung ikaw ay mayroon nito:

- Mataas na lagnat (higit sa 38 degrees Celsius)

- Matinding sakit ng tiyan

- Matubig o madugong pagtatae

- Pagkalito o pagsusuka ng dugo

- Hindi makakain o uminom nang mahigit 24 oras

- Dehydration (tuyot na bibig, walang luha, walang ihi)

Ang doktor ay maaaring magbigay sayo ng tamang gamot o treatment para sa iyong kondisyon depende sa sanhi at sintomas mo.

Ang food poisoning ay isang karaniwang sakit na dulot ng pagkain ng mga kontaminadong pagkain o inumin. Ang mga sintomas nito ay karaniwang nagtatagal ng ilang araw at kusang nawawala. Ngunit kung ikaw ay may food poisoning, mahalaga na alamin mo ang mga hakbang na dapat mong gawin upang maiwasan ang mga komplikasyon at mapabilis ang iyong paggaling.

Ang food poisoning ay isang seryosong problema na maaaring makasira sa iyong kalusugan at kalidad ng buhay. Kaya naman, mahalaga na alagaan mo ang iyong sarili at sundin ang mga tip kung paano makaiwas dito. At kung sakaling ikaw ay magkaroon nito, huwag mag-atubiling humingi ng tulong medikal.